|| Om tat sat ||

Select Sloka text in Devanagari, Telugu, Kannada, Gujarati, or English

శ్రీమద్భగవద్గీత
క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగ యోగః
త్రయోదశోఽధ్యాయః

అర్జున ఉవాచ:
ప్రకృతిం పురుషం చైవ క్షేత్రం క్షేత్రజ్ఞ మేవ చ|
ఏతద్వేదితుమిచ్ఛామి జ్ఞానం జ్ఞేయం చ కేశవ||1||

శ్రీభగవానువాచ:

ఇదం శరీరం కౌన్తేయ క్షేత్రమిత్యభిదీయతే|
ఏతద్యోవేత్తి తం ప్రాహుః క్షేత్రజ్ఞ ఇతి తద్విదః ||2||

క్షేత్రజ్ఞం చాపి మాం విద్ధి సర్వక్షేత్రేషు భారత|
క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞయోర్ జ్ఞానం యత్తత్ జ్ఞానం మతం మమ||3||

తత్ క్షేత్రం యచ్చ యాదృక్చ యద్వికారి యతశ్చ యత్|
స చ యో యత్ప్రభావశ్చ తత్సమాసేన మే శ్రుణు||4||

ఋషిభిర్భహుధా గీతం ఛన్దోభిర్వివిధైః పృథక్ |
బ్రహ్మసూత్రపదైశ్చైవ హేతుమద్భిర్వినిశ్చితైః||5||

మహాభూతాన్యహఙ్కారో బుద్ధిరవ్యక్తమేవ చ |
ఇన్ద్రియాణి దశైకం చ పఞ్చ చేన్ద్రియగోచరాః||6||

ఇచ్ఛాద్వేషః సుఖం దుఃఖం సఙ్ఘాతశ్చేతనా ధృతిః|
ఏతత్ క్షేత్రం సమాసేన సవికార ముదాహృతమ్||7||

అమానిత్వం అదమ్భిత్వం అహింసా క్షాన్తిరార్జవమ్|
ఆచార్యోపాసనం శౌచం స్థైర్యమాత్మవినిగ్రహః||8||

ఇన్ద్రియార్థేషు వైరాగ్యం అనహంకార ఏవ చ|
జన్మమృత్యు జరావ్యాధి దుఃఖదోషానుదర్శనమ్||9||

అసక్తి రనభిష్వఙ్గః పుత్ర్గః దారగృహాదిషు|
నిత్యం చ సమచిత్తత్వ మిష్టానిష్టోపపత్తిషు||10||

మయి చానన్యయోగేన భక్తిరవ్యభిచారిణీ|
వివిక్తదేశ సేవిత్వమరతిర్జనసంసది||11||

అధ్యాత్మ జ్ఞాన నిత్యత్వం తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్|
ఏతత్ జ్ఞానమితి ప్రోక్తం అజ్ఞానం యదతోఽన్యథా||12||

జ్ఞేయం యత్తత్ప్రవక్ష్యామి యత్ జ్ఞాత్వాఽమృతమశ్నుతే|
అనాదిమత్పరమం బ్రహ్మ న సత్తన్నాసదుచ్యతే||13||

సర్వతః పాణిపాదం తత్సర్వతోఽక్షి శిరోముఖమ్|
సర్వతః శ్రుతిమల్లోకే సర్వమావృత్య తిష్ఠతి||14||

సర్వేన్ద్రియ గుణాభాసం సర్వేన్ద్రియవివర్జితమ్|
అసక్తం సర్వభృచ్ఛైవ నిర్గుణం గుణభోక్తృ చ||15||

బహిరన్తశ్చ భూతానాం అచరం చరమేవచ|
సూక్ష్మత్వాత్ అవిజ్ఞేయం దూరస్థం చాన్తికేచ తత్ ||16||

అవిభక్తం చ భూతేషు విభక్తమివ స్థితమ్|
భూతభర్తృచ తత్ జ్ఞేయం గ్రసిష్ణు ప్రభవిష్ణు చ||17||

జ్యోతిషామపి తజ్జ్యోతిః తమసః పరముచ్యతే|
జ్ఞానం జ్ఞేయం జ్ఞానగమ్యం హృది సర్వస్య విష్ఠితమ్||18||

ఇతి క్షేత్రం తథా జ్ఞానం జ్ఞేయం చోక్తం సమాసతః|
మద్భక్త ఏతద్విజ్ఞాయ మద్భావాయోపపద్యతే||19||

ప్రకృతిం పురుషం చైవ విద్ధ్యనాదీ ఉభావపి|
వికారాంశ్చ గుణాంశ్చైవ విద్ధి ప్రకృతి సంభవాన్||20||

కార్యకారణ కర్తృత్వే హేతుః ప్రకృతి రుచ్యతే|
పురుషః సుఖదుఃఖానాం భోక్తృత్వే హేతురుచ్యతే||21||

పురుషః ప్రకృతిస్థో హి భుఙ్క్తే ప్రకృతిజాన్ గుణాన్|
కారణం గుణసఙ్గోఽస్య సదసద్యోనిజన్మసు||22||

ఉపద్రష్టానుమన్తా చ భర్తా భోక్తా మహేశ్వరః|
పరమాత్మేతి చాప్యుక్తో దేహేఽస్మిన్ పురుషః పరః||23||

య ఏవం వేత్తి పురుషం ప్రకృతిం చ గుణైః సహ|
సర్వథా వర్తమానోఽపి న స భూయోఽభిజాయతే||24||

ధ్యానేనాత్మని పశ్యన్తి కేచిదాత్మానమాత్మనా|
అన్యే సాంఖ్యేన యోగేన కర్మయోగేన చాపరే||25||

అన్యే త్వేవ మజానన్తః శ్రుత్వాఽన్యేభ్య ఉపాసతే|
తేఽపి చాతితరన్త్యేవ మృత్యుం శ్రుతిపరాయణః||26||

యావత్సంజాయతే కించిత్ సత్వం స్థావరజఙ్గమమ్|
క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ సంయోగాత్ తద్విద్ధి భతర్షభ||27||

సమం సర్వేషు భూతేషు తిష్ఠన్తం పరమేశ్వరమ్|
వినశ్యత్స్వవినశ్యన్తమ్ యః పశ్యతి స పశ్యతి||28||

సమం పశ్యన్ హి సర్వత్ర సమవస్థిత మీశ్వరమ్|
న హినస్త్యాత్మనాఽఽత్మానం తతో యాతి పరాంగతిమ్||29||

ప్రకృత్యైవ చ కర్మాణి క్రియమాణాని సర్వశః|
యః పశ్యతి తథాఽఽత్మానం అకర్తారం స పశ్యతి||30||

యథాభూతపృథక్భావమ్ ఏకస్థమనుపశ్యతి|
తత ఏవ చ విస్తారం బ్రహ్మ సంపద్యతే తదా||31||

అనాదిత్వాన్నిర్గుణత్వాత్ పరమాత్మాయ మవ్యయః|
శరీరస్థోఽపి కౌన్తేయ న కరోతి నలిప్యతే||32||

యథా సర్వగతం సౌక్ష్మ్యాదాకాశం నోపలిప్యతే|
సర్వత్రావస్థితో దేహే తథాఽఽత్మా నోపలిప్యతే||33||

యథా ప్రకాశయత్యేకః కృత్స్నం లోకమిమం రవిః|
క్షేత్రం క్షేత్రీ తథా కృత్స్నం ప్రకాశయతి భారత||34||

క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞయోరేవం అన్తరం జ్ఞానచక్షుషా|
భూతప్రకృతి మోక్షం చ యే విదుర్యాన్తి తే పరమ్||35||

ఇతి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే
శ్రీకృష్ణార్జున సంవాదే క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగ యోగోనామ
త్రయోదశోsధ్యాయః
ఓం తత్ సత్